Pilot Inzicht in vrijetijdsgedrag van Nederlanders met het NVP (afgerond)

De pilot met het Nederlands Verplaatsingspanel (NVP) is afgerond. In een werkgroep, waarin afgevaardigden van provincies en gebruikers van vrijetijdsdata waren vertegenwoordigd, hebben we ervaring opgedaan voor de sector, om met deze databron en nieuwe techniek data te verzamelen. Het doel van de pilot was om te bepalen of onderzoek op basis van tracking data structureel ingezet kan worden voor inzicht in recreatief/toeristisch (verplaatsings)gedrag van Nederlanders. Hierbij is met name gekeken of het een geschikte (onderzoeks)methode is voor een nieuw vrijetijdsonderzoek (opvolger van het CVTO) en Toeristisch Bezoek aan Steden (TBaS). Het is één van de pilots die met behulp van de extra subsidie (amendement van de leden Aertsen en Von Martels) uitgevoerd kon worden.

Achtergrond

Er is bij beleidsmakers en marketeers behoefte aan een beter beeld van het recreatieve verplaatsingsgedrag van inwoners, bezoekers en bezoekersstromen. Het gaat over de vraag: hoe bewegen bezoekers zich door een gebied en door het land? Data en inzichten op dit gebied zijn cruciaal om de juiste beleidskeuzes te kunnen maken op het gebied van bezoekersmanagement. Mede als gevolg van COVID-19 en de druk op de openbare ruimte door bewoners en bezoekers die willen recreëren, is deze behoefte nog prominenter dan eerst.

Goede databronnen over recreatief verplaatsingsgedrag ontbreken echter nog. In deze pilot hebben we ervaring opgedaan met nieuwe methoden en technieken om bezoekersstromen in kaart te brengen van Nederlanders (zowel de eigen inwoners van een gebied als de bezoekers van het gebied). In deze pilot is gewerkt met inzichten vanuit Het Nederlands Verplaatsingspanel en richtte zich specifiek op informatie over het recreatieve verplaatsingsgedrag van Nederlanders.

Pilot uitgevoerd met NVP

De pilot is uitgevoerd met het Nederlands Verplaatsingspanel (NVP). Dit panel leent zich goed om data te verzamelen over het recreatief verplaatsingsgedrag van Nederlanders. Panelleden (die hier toestemming voor hebben gegeven) worden gevolgd middels hun mobiele telefoon. Alle verplaatsingen worden geregistreerd. Deze data maken het mogelijk om recreatief gedrag te monitoren in termen van aantallen bezoekers, bezoekduur en populaire locaties. Ook is het mogelijk om personen die een activiteit ondernemen of een locatie bezoeken aanvullend gerichte vragen te stellen kort na het bezoek, bijvoorbeeld over het reisgezelschap of de bestedingen. Daarnaast maakt deze pilot duidelijk of uit deze verplaatsingsdata afgelegde routes tijdens recreatie- in natuurgebieden af te leiden zijn.

Doel pilot

Doel van de pilot is om te bepalen of onderzoek op basis van tracking data structureel ingezet kan worden voor inzicht in recreatief/toeristisch (verplaatsings)gedrag van Nederlanders, waarbij met name gekeken of het een geschikte (onderzoeks)methode is voor een nieuw vrijetijdsonderzoek en Toeristisch Bezoek aan Steden. Aan de ene kant gaat het om inzicht te krijgen in de mogelijkheden van deze methode, ervaringen op te doen met deze manier van meten en te leren welke inzichten het kan opleveren. Met name of tracing-data (routedata) van meerwaarde is. Aan de andere kant willen we aan de hand van de pilot de vraag kunnen beantwoorden of deze methodiek geschikt is om in te zetten voor bestaand onderzoek (hetzij als aanvulling, hetzij als vervanging). Er is hier gekeken naar de mogelijkheden voor een opvolger voor het CVTO en Toeristisch Bezoek aan Steden.

Opzet pilot

Deze pilot heeft plaatsgevonden in een middelgrote stad in Nederland, Delft, en in een regio met veel natuur, de regio Utrechtse Heuvelrug waar ook het Nationaal Park De Utrechtse Heuvelrug ligt. Van de panelleden zijn 25 vrijetijdsactiviteiten gemeten. De waargenomen verplaatsingen zijn aan de hand van algoritmes omgezet naar vrijetijdsactiviteiten (zowel routegebonden activiteiten zoals wandelen en fietsen, als bestemmingsgebonden activiteiten zoals museumbezoek).

Gedurende de pilot bleek het vaststellen van de algoritmes ingewikkelder en tijdrovender dan van tevoren gedacht. Daarom is besloten om het accent van de pilot te verplaatsen naar het juist bepalen van de activiteiten en het pilotgebied uit te breiden naar heel Nederland. Ook is de uitvraag gedurende de pilot aangepast, zodat deze vooral ingezet kon worden voor activiteiten waar nog twijfel over was over de juiste vaststelling.

Resultaat

Doordat de focus is komen te liggen op het juist vaststellen van de algoritmes, was het niet mogelijk om binnen de gestelde tijd en budget alle andere vragen die we voor deze pilot hadden opgesteld te beantwoorden. Het heeft ons inzicht en ervaring opgeleverd hoe het registreren van vrijetijdsactiviteiten met het NVP werkt en welke mogelijkheden deze methode nog meer biedt (zoals weergave in heatmaps, realtime inzicht en combinaties van activiteiten).

Conclusie

Het meten met het NVP heeft een aantal voordelen boven het gebruik van vragenlijsten. Zo zijn er geen lange vragenlijsten meer nodig en hebben we niet meer te maken met herinneringseffect van de respondent. Ook zagen we dat het gebruik van een algoritme als voordeel heeft dat er geen interpretatieverschillen meer zijn (niet van de respondent en niet van de gebruiker van de data). En er wordt veel informatie rondom de activiteit automatisch verzameld, zodat inzicht in combinaties van activiteiten mogelijk is. Ook inzicht in routes behoort tot de mogelijkheden.

Daartegenover staat dat het een nieuwe manier van meten is, wat ook meer uitleg nodig heeft. En we zien nog wel dat een inspanning nodig is om te komen tot de definitieve algoritmes voor alle activiteiten. De methode is geschikt om voor een landelijk beeld te gebruiken, ook inzoomen op provincieniveau is mogelijk. Inzoomen op regionaal is gedeeltelijk mogelijk, op stadsniveau is het panel echter te klein om goede inzichten te geven.

In het eindverslag lees je alle learnings, conclusies en randvoorwaarden.

Vervolgstap

Op basis van de pilot is er een nieuwe briefing opgesteld voor het Consortium van het NVP om uiteindelijk te kunnen beslissen of we het NVP willen inzetten voor een nieuw Vrijetijdsonderzoek.

Deelnemers

De projectleiding van deze pilot was bij NBTC belegd. Het consortium achter het Nederlands Verplaatsingspanel voert deze pilot uit. Voor de pilot is een begeleidingsgroep ingesteld die bestaat uit diverse deelnemers van de LDA, zoals provincies, DMO’s, CELTH en een universiteit.